İzolobal prensibi

İzolobal prensibi (izolobal analoji olarak da bilinir) organometalik bileşiklerin bağlanma özelliklerini tahmin etmenin bir yoludur. Organometalik kimyada, inorganik moleküler parçalara bağlanabilen organik ligandların yapısıyla ilgilidir. Roald Hoffmann moleküler parçaları "eğer sayı, simetri özellikleri, yaklaşık enerji ve sınır orbitallerinin şekli ve içlerindeki elektron sayısı benzer ise - aynı değil ama benzer - izobal olarak tanımlamıştır." İki moleküler parça benzer sınır orbitallerine, en yüksek işgal edilmiş moleküler orbital (HOMO) ve en düşük işgal edilmemiş moleküler orbital (LUMO) sahipse, daha az bilinen bir parçanın bağlanma ve reaktivitesini daha iyi bilinen bir parçanınkinden tahmin edebiliriz. İzolobal bileşikler, aynı sayıda değerlik elektronunu ve yapıyı paylaşan izoelektronik bileşiklerin analoglarıdır. İzolobal yapıların grafik gösterimi, izolobal çiftlerin yarım orbital aşağıda olacak şekilde çift başlı bir okla bağlanmasıyla Şekil 1'de yer almaktadır.

Hoffmann, izolobal analoji üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı 1981 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü ve bu ödülü Kenichi Fukui ile paylaştı. Hoffmann, Nobel Ödülü konuşmasında izolobal analojinin faydalı ancak basit bir model olduğunu vurgulamıştır. Ancak bazı durumlarda başarısız olmaktadır.

Şekil 1: İzolobal analojinin temel örneği.

Sorular ve Yanıtlar

S: İzolobal prensip nedir?

C: İzolobal prensibi (izolobal analoji olarak da bilinir) organometalik bileşiklerin bağlanma özelliklerini tahmin etmenin bir yoludur. İnorganik moleküler parçalara bağlanabilen organik ligandların yapısını, en yüksek dolu moleküler orbitallerini (HOMO) ve en düşük boş moleküler orbitallerini (LUMO) karşılaştırarak ilişkilendirir.

S: İzolobal prensibini kim önerdi?

C: Roald Hoffmann izolobal prensibini önermiştir.

S: İzoelektronik bileşiklerle nasıl ilişkilidir?

C: İzolobal bileşikler, aynı sayıda değerlik elektronunu ve yapıyı paylaşan izoelektronik bileşiklerin analoglarıdır.

S: Hoffmann bu kavram üzerindeki çalışmaları için ne aldı?

C: Hoffmann, izobal analoji üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı 1981 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü ve bu ödülü Kenichi Fukui ile paylaştı.

S: Hoffmann moleküler parçaları nasıl tanımladı?

C: Hoffmann moleküler parçaları "eğer sınır orbitallerinin sayısı, simetri özellikleri, yaklaşık enerjisi ve şekli ile içlerindeki elektron sayısı benzer ise - aynı değil ama benzer -" izolobal olarak tanımlamıştır.

S: Bu model bağlanma ve reaktiviteyi tahmin etmek için nasıl kullanılır?

C: Benzer sınır orbitallerine sahiplerse, daha az bilinen bir parçanın bağlanma ve reaktivitesini daha iyi bilinen bir parçanınkinden tahmin edebiliriz.

S: Bu model her zaman doğru çalışır mı?

C: Hayır, bazı durumlarda başarısız olur.