Bjørnstjerne Bjørnson
Bjørnstjerne Martinius Bjørnson (d. 8 Aralık 1832, Kvikne, Norveç - ö. 26 Nisan 1910, Paris, Fransa) 1903 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Norveçli oyun yazarı, yazar ve şairdir.
Babası Lutherci bir papazdı, ancak Bjørnson örgütlü dini reddetti. Ünlü bir sahne oyuncusu olan Karoline Reimers ile evlendi ve oğulları Bjørn de bir sahne oyuncusu olarak büyük başarı elde etti ve birkaç erken dönem sessiz filmde rol aldı. Kızları Bergljot, Henrik Ibsen'in oğlu Sigurd ile evlendi.
Oslo'daki Heltbergs Studentfabrikk adlı dilbilgisi okulunda Henrik Ibsen ile birlikte okudu, ancak Oslo Üniversitesi'ndeki bir kursu yarıda bıraktı. Yirmili yaşlarının başında Norveç gazetesi Morgenbladet için edebiyat eleştirileri yazıyordu. 25 yaşında ilk prodüksiyon oyunu olan Mellem Slagene'i (Savaşlar Arasında) yazdı. Paul Lange og Tora Parsberg adlı oyunu siyasi hoşgörü, På Guds veie ("Tanrı'nın Yolunda") adlı oyunu ise dini hoşgörü için bir bildiriydi. Uluslararası alanda en çok Norveç'teki köylü yaşamını anlattığı öyküleriyle tanınır. Synnöve Solbakken adlı romanı üç kez filme çekilmiştir. Sahne yönetmeni olarak da çalışan Bjørnson, daha sonra Aftenbladet gazetesinde editör olarak görev yapmış, burada ateşli liberal başyazılar yazmış ve Alfred Dreyfus'u tutkuyla savunmuştur. "Evet, Bu Toprakları Seviyoruz" adlı şiiri Norveç milli marşıdır.
Ölüm nedeni bilinmemektedir.
Kitaplar
- Synnöve Solbakken (1857, roman)
- En glad Gut (Mutlu Bir Çocuk) (1860, roman)
- Sigurd Slembe (Kötü Sigurd) (1862, epik şiir)
- Fiskerjenten (Balıkçı Kız) (1868, roman)
- Digte og sange (Şiirler ve Şarkılar) (1870, şiirler)
- Arnljot Gelline (1870, epik şiir)
- Magnhild (1877, roman)
- The Bridal March, and Other Stories (1882, kısa öyküler)
- Kaptan Mansana ve Diğer Öyküler (1882, kısa öyküler)
- Balıkçı Kız (1882, roman)
- Demiryolu ve Kilise Bahçesi (1882, roman)
- Det flager i byen og på havnen (Kürtlerin Mirası) (1884, roman)
- På Guds veje (Tanrı'nın Yolunda) (1889, roman)
- Geografi og Kærlighed (Coğrafya ve Aşk) (1889, roman)
- Üç Komedya (1925, toplu oyunlar, ölümünden sonra yayımlandı)
- Üç Dram (1925, toplu oyunlar, ölümünden sonra yayımlandı)
Oynar
- Mellem Slagene (Savaşlar Arasında) (1857)
- Halte-Hulda (Topal Hulda) (1858)
- Kong Sverre (Kral Sverre) (1861)
- De Nygifte (Yeni Evliler) (1865)
- Arne: A Sketch of Norwegian Country Life (1866)
- Mutlu Çocuk: Norveç Köylü Yaşamının Bir Öyküsü (1870)
- En fallit (Bir İflas) (1874)
- Redaktøren (Editör) (1874)
- Kongen (Kral) (1877)
- Kaptejn Mansana (Kaptan Mansana) (1878)
- Det nye System (Yeni Sistem) (1879)
- Leonarda (1879)
- The Wedding-March (1882)
- En Handske (Bir Eldiven) (1883)
- Over Ævne (Güçlerin Ötesinde) (1889)
- Over Ævne II (Güçlerin Ötesinde II) (1895)
- Laboremus (1901)
- På Storhove (Storhove'da) (1902)
- Daglannet (Dag'ın Çiftliği) (1904)
· v · t · e Nobel Edebiyat Ödülü Sahipleri | |
1901 - 1925 | Prudhomme (1901) - Mommsen (1902) - Bjørnson (1903) - F. Mistral / Echegaray (1904) - Sienkiewicz (1905) - Carducci (1906) - Kipling (1907) - Eucken (1908) - Lagerlöf (1909) - Heyse (1910) - Maeterlinck (1911) - Hauptmann (1912) - Tagore (1913) - Ödül yok (1914) - Rolland (1915) - Heidenstam (1916) - Gjellerup / Pontoppidan (1917) - Ödül yok (1918) - Spitteler (1919) - Hamsun (1920) - Fransa (1921) - Benavente (1922) - Yeats (1923) - Reymont (1924) - Shaw (1925) |
1926 - 1950 | Deledda (1926) - Bergson (1927) - Undset (1928) - Mann (1929) - Lewis (1930) - Karlfeldt (1931) - Galsworthy (1932) - Bunin (1933) - Pirandello (1934) - Ödül yok (1935) - O'Neill (1936) - Martin du Gard (1937) - Buck (1938) - Sillanpää (1939) - Ödül yok (II. Dünya Savaşı) - Jensen (1944) - G. Mistral (1945) - Hesse (1946) - Gide (1947) - Eliot (1948) - Faulkner (1949) - Russell (1950) |
1951 - 1975 | Lagerkvist (1951) - Mauriac (1952) - Churchill (1953) - Hemingway (1954) - Laxness (1955) - Jiménez (1956) - Camus (1957) - Pasternak (1958) - Quasimodo (1959) - Perse (1960) - Andrić (1961) - Steinbeck (1962) - Seferis (1963) - Sartre (1964) - Sholokhov (1965) - Agnon / Sachs (1966) - Asturias (1967) - Kawabata (1968) - Beckett (1969) - Solzhenitsyn (1970) - Neruda (1971) - Böll (1972) - White (1973) - Johnson / Martinson (1974) - Montale (1975) |
1976 - 2000 | Bellow (1976) - Aleixandre (1977) - Singer (1978) - Elytis (1979) - Miłosz (1980) - Canetti (1981) - García Márquez (1982) - Golding (1983) - Seifert (1984) - Simon (1985) - Soyinka (1986) - Brodsky (1987) - Mahfouz (1988) - Cela (1989) - Paz (1990) - Gordimer (1991) - Walcott (1992) - Morrison (1993) - Ōe (1994) - Heaney (1995) - Szymborska (1996) - Fo (1997) - Saramago (1998) - Grass (1999) - Gao (2000) |
2001 - günümüz | Naipaul (2001) - Kertész (2002) - Coetzee (2003) - Jelinek (2004) - Pinter (2005) - Pamuk (2006) - Lessing (2007) - Le Clézio (2008) - Müller (2009) - Vargas Llosa (2010) - Tranströmer (2011) - Mo (2012) - Munro (2013) - Modiano (2014) - Alexievich (2015) - Dylan (2016) - Ishiguro (2017) - Resmi ödül yok Condé (Yeni Akademi Ödülü) (2018) - Tokarczuk (2018) - Handke (2019) - Glück (2020) |
Sorular ve Yanıtlar
S: Bjّrnstjerne Martinius Bjّrnson kimdir?
C: Bjّrnstjerne Martinius Bjّrnson, 1903 yılında Nobel Edebiyat Ödülünü kazanan Norveçli bir oyun yazarı, yazar ve şairdi.
S: Aile geçmişi nedir?
C: Babası Lutherci bir papazdı, ancak Bjّrnson örgütlü dini reddetti. Ünlü bir sahne oyuncusu olan Karoline Reimers ile evlendi ve oğulları Bjّrn de bir sahne oyuncusu olarak büyük başarı elde etti ve birkaç erken dönem sessiz filmde rol aldı. Kızları Bergljot, Henrik Ibsen'in oğlu Sigurd ile evlendi.
S: Okula nerede devam etti?
C: Oslo'daki Heltbergs Studentfabrikk'te Henrik Ibsen ile birlikte gramer okuluna gitti, ancak Oslo Üniversitesi'ndeki bir kursu yarıda bıraktı. Yirmili yaşlarının başında Norveç gazetesi Morgenbladet için edebiyat eleştirileri yazıyordu.
S: En tanınmış eserlerinden biri nedir?
C: Uluslararası alanda en çok Norveç'teki köylü yaşamını anlattığı öyküleriyle tanınır. Synnِve Solbakken adlı romanı üç kez filme çekilmiştir.
S: Yazmanın yanı sıra başka hangi faaliyetlerde bulundu?
C: Bjّrnson yazarlığın yanı sıra sahne yönetmeni olarak çalıştı ve daha sonra ateşli liberal başyazılar yazdığı ve Alfred Dreyfus'u tutkuyla savunduğu bir başka gazete olan Aftenbladet'in editörlüğünü yaptı.
S: Norveç milli marşı haline gelen hangi şiiri yazdı?
C: Norveç milli marşı haline gelen "Yes We Love This Land" şiirini yazdı.
S: Nasıl öldü?
C: Ölüm nedeni bilinmemektedir.