Cehalet argümanı
Cehalet argümanı (Latince: argumentum ad ignorantiam) veya cehalete itiraz ('cehalet', "aksi yönde kanıt eksikliği" anlamına gelir), gayri resmi mantıkta bir yanılgıdır. Bir şeyin doğru olduğunu söyler çünkü henüz yanlış olduğu kanıtlanmamıştır. Ya da henüz doğruluğu kanıtlanmamış bir şeyin yanlış olduğunu söyler. Buna olumsuz kanıt safsatası da denir. Bu aynı zamanda sadece iki seçenek (doğru veya yanlış) olduğu (yanlış) varsayımını da içerir. Dört kadar seçenek olabilir:
- gerçek
- Yanlış
- Bilinmiyor
- bilinemez.
Cehalete yapılan itirazlar genellikle diğer tarafın kanıtlama yapması gerektiğini öne sürmek için kullanılır. Mantık kuralları ispat yükümlülüğünü iddiayı ortaya atan kişiye yükler.
Mantıksal safsata basitçe kötü bir argümandır. Kötü mantık kullanmak, argümanın mutlaka yanlış (veya doğru) olduğu anlamına gelmez. Temelde, yanlış bir şekilde varılan aceleci bir sonuçtur. Ancak yine de bazı kitleler için ikna edici olabilir. Bu nedenle siyaset ve reklamcılıkta kullanılır.
Örnekler
- "Bu ilaç güvenlidir çünkü hiç kimse herhangi bir toksik etkiye rastlamamıştır." Bu sadece eksiksiz testlerin yapıldığı anlamına gelir. Tamamen test edildiğini söylemez.
- "Aday Smith kürtaj konusundaki görüşleri hakkında hiçbir zaman konuşmamıştır. Kendisinin kürtaj yanlısı olduğu sonucuna rahatlıkla varabiliriz". Bilgisizlik safsatası, bir konuyu reddetmek ya da tam tersi bir anlama geldiğini iddia etmek için kullanılabilir.
- "Tabii ki hastalıklar büyücülükten kaynaklanıyor. Başka nasıl olabilir ki?" (Cehalet argümanı genellikle "X başka nasıl olabilir" şeklini alır ve henüz bilinen başka bir açıklama olmadığı için sunulan açıklamanın doğru olduğunu ima eder).
Sorular ve Yanıtlar
S: Cehalet argümanı nedir?
C: Cehalete itiraz olarak da bilinen cehalet argümanı, gayri resmi mantıkta bir yanılgıdır. Henüz aksi kanıtlanmadığı için bir şeyin doğru veya yanlış olduğunu öne sürer.
S: Bir ifadenin doğruluğunu değerlendirirken kaç seçenek vardır?
C: Bir ifadenin doğruluğunu değerlendirirken en fazla dört seçenek olabilir - doğru, yanlış, bilinmeyen ve bilinemez.
S: Bir iddiada bulunurken ispat yükümlülüğü kime aittir?
C: Mantık kuralları ispat yükümlülüğünü iddiayı ortaya atan kişiye yükler.
S: Kötü mantık kullanmak her zaman yanlış bir argümanın göstergesi midir?
C: Hayır, kötü mantık kullanmak bir argümanın mutlaka yanlış (veya doğru) olduğu anlamına gelmez. Sadece yanlış bir sonuca ulaşıldığı anlamına gelir.
S: Cehaletten kaynaklanan argümanlar neden siyaset ve reklamcılıkta kullanılır?
C: Cehaletten kaynaklanan argümanlar siyaset ve reklamcılıkta kullanılır çünkü mantıksal olarak kusurlu olmalarına rağmen bazı kitleler için ikna edici olabilirler.
S: Cehalete başvurmaya başka ne ad verilir?
C: Cehalete itiraz aynı zamanda olumsuz kanıt safsatası olarak da adlandırılır.