Zihin
Zihin, bir kişinin düşünme, akıl yürütme, algılama, irade etme ve hissetme biçimi için kullanılan genel bir terimdir. Bilime göre, başkalarının zihin dediği şey tamamen beynin işleyişinden kaynaklanır. Filozof Gilbert Ryle zihni "Makinenin İçindeki Hayalet" olarak adlandırmıştır. Beyinden ayrı olduğu fikrinin yanlış bir "Resmi Doktrin" olduğunu söylemiştir. Ancak bazıları zihnin bedenden ayrı olduğunu ve ruh olarak adlandırıldığını düşünmektedir (bkz. düalizm).
Birçok insan zihni neyin oluşturduğu konusunda tartışır. Bazıları sadece akıl ve hafızanın zihnin bir parçası olduğunu, çünkü bunların bilinçli olduğunu söyler. Bu görüşe göre sevgi, nefret, korku ve neşe gibi duygular zihinden farklıdır. Bu görüşe sahip bazı kişiler duyguların kalbin bir parçası olduğunu söyler. Diğerleri ise rasyonel ve duygusal durumlarımızın birbirinden ayrılamayacağını ve hepsinin zihin dediğimiz şeyin bir parçası olması gerektiğini savunur.
İnsanlar zihni genellikle düşünce ile aynı anlamda kullanırlar: "kafamızın içinde" kendimizle konuşma şeklimiz. "Aklımızı başımıza toplamak", "fikrimizi değiştirmek" ve "iki fikirli olmak" deyimleri buradan gelmektedir. Bu anlamda zihnin önemli özelliklerinden biri de özel olmasıdır. Başka hiç kimse "aklımızı bilemez".
Kelimenin tarihçesi
Eski İngilizce gemynd kelimesinin orijinal anlamı hafızadır. Bu da call to mind, come to mind, keep in mind, to have mind of ve benzeri deyimleri açıklamaktadır. Eski İngilizcede bugün "zihin" dediğimiz şeyi ifade etmek için "akıl, ruh" anlamına gelen hyge gibi başka kelimeler de vardı. Zihin kelimesi 14. ve 15. yüzyıllarda giderek tüm bilinçli düşünce anlamına gelmeye başlamıştır.
Zihin üzerinde çalışmak
Zihnin yönleri
Düşünce, planlarımız ve arzularımız doğrultusunda etkili bir şekilde başa çıkabilmemiz için etrafımızda olup bitenleri özümsediğimiz zamandır. Düşünme, kavram oluşturma, problem çözme, akıl yürütme ve seçim yapma gibi bilgileri kullanmaktır.
Hafıza, bilgileri zihnimizde depoladığımız ve daha sonra hatırlayabildiğimiz zamandır.
Hayal gücü, eksiksiz olsun ya da olmasın, zihnin içinde dünyalar icat etme yeteneğidir. Zihin bunları paylaşılan dünyadaki deneyimlerden yararlanarak yapar.
Bilinç, var olduğumuzu ve dünyanın var olduğunu bilmek ve etrafımızda olup bitenleri anlayabilmektir.
Ruh sağlığı
Tıpkı beden gibi zihin de sağlıklı olabilir. Bunun ölçüsüne ruh sağlığı denir. Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, tüm insanlarda ruh sağlığını ölçmenin tek bir yolu yoktur, çünkü çevremizde zihinsel olarak sağlıklı olanı bir kişiden diğerine farklı kılabilecek birçok şey vardır. Genel olarak, çoğu uzman "akıl sağlığı" ve "akıl hastalığının" birbirinin zıttı olmadığı konusunda hemfikirdir. Başka bir deyişle, ruhsal bir hastalığınızın olmaması ruh sağlığınızın iyi olduğu anlamına gelmez.
Ruh sağlığını incelemenin bir yolu, bir kişinin ne kadar iyi yaşadığına bakmaktır. Ruh sağlığının işaretleri arasında şunlar yer alır: kendini yetenekli ve mutlu hissetmek, normal düzeyde stresle başa çıkabilmek, arkadaş edinmek ve arkadaş kalmak, bağımsız bir yaşam sürmek ve zor durumlardan kurtulabilmek.
Felsefe
Zihin felsefesi, zihnin doğasını ve bedenle nasıl bağlantılı olduğunu inceleyen felsefe dalıdır. Temel sorun zihnin bedenle nasıl ilişkili olduğudur, ancak zihnin doğası hakkında fiziksel bedenle ilişkisinden bahsetmeyen sorular da vardır.
Düalizm ve monizm, insanların zihin-beden sorununu çözmeye çalıştıkları iki ana yoldur. Düalizm, insanların zihin ve bedenin bir şekilde birbirinden ayrı olduğuna inanmasıdır. Platon, Aristoteles ve Hindu felsefesinin Samkhya ve Yoga okullarına kadar izlenebilir, ancak en kesin şekilde 17. yüzyılda René Descartes tarafından formüle edilmiştir.
Monizm, zihin ve bedenin fizyolojik ve ontolojik olarak farklı türde varlıklar olmadığı inancıdır. Bu görüş Batı felsefesinde ilk olarak MÖ 5. yüzyılda Parmenides tarafından görülmüş ve daha sonra 17. yüzyıl rasyonalisti Baruch Spinoza tarafından savunulmuştur. Spinoza'ya göre zihin ve beden daha büyük bir varlığın iki parçasıdır.
İdealistler var olan tek şeyin zihin olduğunu ve dış dünyanın aslında zihin tarafından oluşturulduğunu düşünürler. Fizikselciler her şeyin fiziksel olanla ifade edilebileceğini düşünürler. Nötr monistler, nasıl gördüğünüze bağlı olarak her şeyin zihinsel ya da fiziksel olabileceğine inanır. Örneğin, duvardaki kırmızı bir leke fizikseldir, çünkü fiziksel duvara bağlı olarak gerçek bir şeydir, ancak zihinseldir çünkü beynimiz renge tepki verir. 20'nci ve 21'inci yüzyıllardaki en yaygın monizmlerin hepsi, davranışçılık da dâhil olmak üzere, fizikselciliğin farklı türleri olmuştur.
Psikoloji
Psikoloji, düşünme, hissetme ve hareket etme şeklimizin incelenmesidir. Algı, biliş, duygular, kişilik gibi süreçlerin yanı sıra çevremizde düşünme şeklimizi etkileyebilecek şeylerin bilimsel olarak incelenmesini içerir. Bu çalışmadan yola çıkarak psikologlar neden böyle davrandığımıza dair kurallar oluşturmaya çalışırlar. Psikoloji ayrıca bu bilgiyi günlük yaşamdaki sorunları çözmeye ve ruh sağlığı sorunlarını tedavi etmeye yardımcı olmak için kullanmayı da içerir.
Sosyal psikoloji ve grup davranışı
Sosyal psikoloji, diğer insanlardan oluşan gruplar içinde nasıl düşündüğümüzü, hissettiğimizi ve hareket ettiğimizi inceler. Sosyal psikoloji üzerine çalışan çoğu kişi ya psikolog ya da sosyologdur.
Aklın gözü
Zihin gözü ifadesi, bir şeyleri zihinle görme yeteneğini ifade eder.
İlgili sayfalar
- Trance
- Biliş
Sorular ve Yanıtlar
S: Zihin nedir?
C: Zihin, bir kişinin düşünme, akıl yürütme, algılama, irade etme, fikir sahibi olma ve hissetme biçimi için kullanılan genel bir terimdir.
S: Bilim zihin hakkında ne diyor?
C: Bilim, başkalarının zihin olarak adlandırdığı şeyin tamamen beynin işleyişinden kaynaklandığına inanmaktadır.
S: Gilbert Ryle zihin hakkında ne söylemiştir?
C: Gilbert Ryle zihni "Makinenin İçindeki Hayalet" olarak adlandırmıştır. Beyinden ayrı olduğu fikrinin yanlış bir "Resmi Doktrin" olduğunu söylemiştir.
S: Bazı insanlar zihin ve beden hakkında neye inanıyor?
C: Bazı insanlar zihnin bedenden ayrı olduğuna ve ruh olarak adlandırıldığına inanır (bkz. dualizm).
S: Bazı insanlar zihni neyin oluşturduğunu savunur?
C: Bazı insanlar rasyonel ve duygusal durumlarımızın birbirinden ayrılamayacağını ve hepsinin zihin dediğimiz şeyin bir parçası olması gerektiğini savunur.
S: Zihin özel midir?
C: Evet, zihnin önemli özelliklerinden biri de özel olmasıdır. Başka hiç kimse "zihnimizi bilemez".
S: "Kafamızın içinde" kendimizle konuşmak anlamında zihnin anlamı nedir?
C: İnsanlar zihni genellikle düşünce ile aynı anlamda kullanırlar: "kafamızın içinde" kendimizle konuşma şeklimiz. "Aklımızı başımıza almak", "fikrimizi değiştirmek" ve "iki fikirli olmak" deyimleri buradan gelmektedir.