Serflik
Serflik yasal ve ekonomik bir sistemdir.
Serf, bir lordun bölgesinde kalmak zorunda olan bir işçidir. Serfler feodal toplumun en alt sosyal sınıfıydı. Serfler kölelerden farklıydı. Serfler mülk sahibi olabilirdi. Çoğu serflikte serfler yasal olarak toprağın bir parçasıydı ve toprak satılırsa onlar da satılırdı.
Serflik, serflerin toprak sahiplerinin tarlalarında zorla çalıştırılmasıdır. Serfler koruma ve kiralanan tarlalarda çalışma hakkına sahipti. Serfler tarlalarda ve ormancılık, taşımacılık (hem karada hem de nehirde), zanaat ve hatta imalat gibi tarımla ilgili diğer işlerde çalışmıştır.
Serflik, Roma İmparatorluğu'ndaki tarımsal kölelikten gelmiş ve 10. yüzyıl civarında Avrupa'ya yayılmıştır. Avrupa'da Orta Çağ boyunca çoğu insan serflik içinde yaşamıştır.
İngiltere'de serflik 1600'lere kadar, Fransa'da ise 1789'a kadar sürdü. Diğer Avrupa ülkelerinin çoğunda serflik 19. yüzyılın başlarına kadar sürmüştür.
1256 yılında Bologna'da köleliği kaldıran Liber Paradisus yasasından alıntı yapan günümüz (2007) Latince yazıtı.
Serflik sistemi
Tüm topraklar toprak sahiplerine aitti - soylular, Kilise ve hükümdarlar. Serf, toprağını elinde tutabilmek için bir başkası için el emeği ile çalışmak zorunda olan herhangi bir köylüdür. Çoğu serf çiftçi olsa da, bazı serfler zanaatkârdı - köyün demircisi, değirmencisi ya da hancısı gibi.
Serfin feodal sözleşmesi
Serflerin tıpkı bir baron ya da şövalye gibi feodal bir sözleşmesi vardı. Bir serfin feodal sözleşmesi, Lordunun sahip olduğu bir toprak parçası üzerinde yaşaması ve çalışmasıydı. Serf bunun karşılığında koruma alırdı.
O dönemde insanlar bir serfin "herkes için çalıştığını", bir şövalye ya da baronun "herkes için savaştığını" ve bir kilise adamının "herkes için dua ettiğini" söylüyordu. Herkesin bir yeri vardı ve Tanrı'nın dünyasında her şey yolundaydı. Serf, şövalyeler ya da baronlar kadar iyi bir konuma sahip değildi ama kölelikten daha iyiydi. Serflerin feodal sözleşmede bazı hakları vardı.
Bir malikane lordu, Romalıların köle sattığı gibi serflerini satamazdı. Eğer Lord bir toprak satarsa, o toprağın serfi de yeni Lord'a hizmet etmek için onunla birlikte giderdi. Bir serf izin almadan topraklarını terk edemezdi. Bir serf topraklarını satamazdı.
Serf olmak
Özgür bir adam genellikle büyük bir borcu olduğu için serf oluyordu. Toprağın efendisiyle bir anlaşma yapardı. Rab onu güvende tutacak, borcu için para verecek, çalışması için toprak verecek ve o da Rab için çalışacaktı. Bütün çocukları serf olacaktı.
Serfin görevleri
Sıradan bir serf, haftanın 5 ya da 6 günü lord için çalışarak ücretlerini ve vergilerini "öderdi". Yılın farklı zamanlarında farklı işler yapardı. Bir serf lordunun tarlalarını sürebilir, ekinleri biçebilir, hendek kazabilir ya da çitleri onarabilirdi. Zamanının geri kalanında kendi tarlaları, ekinleri ve hayvanlarıyla ilgilenebilirdi.
Bir serf için en büyük sorun, kendi işini yapmadan önce Rab için iş yapmak zorunda olmasıydı. Rabbinin ekinlerinin hasat edilmesi gerektiğinde, kendisinin de hasat edilmesi gerekiyordu. Onun için çalıştıklarında Rab onlara çok iyi yiyecek verirdi.
Serfler ayrıca vergi ve harç ödemek zorundaydı. Lord, serfin ne kadar toprağı olduğuna göre ne kadar vergi ödeyeceklerine karar verirdi, bu genellikle serfin değerinin 1/3'ü kadardı. Evlendiklerinde, bebek sahibi olduklarında ya da savaş çıktığında harç ödemek zorundaydılar. O zamanlar para çok yaygın değildi, bu yüzden genellikle para yerine yiyecek vererek ödeme yaparlardı.
Bir şeyin vergi için verilecek kadar iyi olup olmadığına karar vermek için garip testler vardı. Örneğin bir tavuğun bir çitin üzerinden atlayabilmesi gerekiyordu. Bu, tavuğun genç ve sağlıklı olduğunu gösteriyordu.
Serfliğin faydaları
Bir serfin biraz özgürlüğü vardı. Bir serf mülk ve para edinebilir ve bunları elinde tutabilirdi. Bazı serfler özgür komşularından daha fazla paraya ve mülke sahipti. Bir serf bazen özgürlüğünü satın alabilirdi.
Tarımsal faydalar
Serfler topraklarında istediklerini yetiştirebiliyorlardı. Bazen vergilerini yetiştirilmesi zor olan buğdayla ödemek zorunda kalıyorlardı. Vergi olarak vermedikleri buğdayı pazara götürebiliyorlardı. Çoğunlukla geçimlik tarım yapıyor, yetiştirdiklerini yiyorlardı. Mirasçıları genellikle bir miras alırdı.
Lord, geçerli sebepleri olmadığı sürece serflerin topraklarını terk etmesini sağlayamazdı. Lordun onları suçlulardan ya da diğer lordlardan koruması ve kıtlık dönemlerinde onlara yardım etmesi gerekiyordu.
Varyasyonlar
Serfliğe ilişkin kurallar farklı zaman ve yerlerde farklıydı. Bazı yerlerde serflik farklı vergi türlerine dönüşmüştür.
Farklı yerlerde ve zamanlarda, serfler farklı miktarlarda çalışmak zorundaydı. Polonya-Litvanya Topluluğu'nda 13. yüzyılda yılda 2-3 gün çalışılıyordu. 14. yüzyılda serfler haftada bir gün çalışmak zorundaydı. 17'nci yüzyılda haftada 4 gün çalışmak zorundaydılar. 18'inci yüzyılda haftada 6 gün çalışmak zorundaydılar. []
Bazen serfler savaş sırasında asker oluyordu. Savaşta gösterdikleri cesaretten dolayı özgürlüklerini kazanabiliyor, hatta asalet unvanı alabiliyorlardı. Diğer durumlarda, serfler özgürlüklerini satın alabiliyor, aydın ya da cömert sahipleri tarafından azat edilebiliyor ya da çok az sorunun sorulduğu şehirlere ya da yeni yerleşilen topraklara kaçabiliyorlardı. Yasalar ülkeden ülkeye değişiyordu: İngiltere'de kiralanmış bir kasabaya giden ve bir yıl bir gün boyunca yakalanmaktan kurtulan bir serf özgürlüğünü elde ediyordu.
Çoğu durumda serfler, lordlarının serfi olmayan biriyle evlenmek için lordlarından izin almak zorundaydı.
Bazen bir serf yaptığı bir şey yüzünden para ödemek zorunda kalırdı. Buna para cezası denir. Bir serf, kendisine miras olarak para ya da mülk kaldığında para cezası ödemek zorundaydı. Bir rahip ya da keşiş olduğunda para cezası ödemek zorundaydı. Bir serf, çocukları serf olarak kalmak yerine şehre gittiğinde para cezası ödemek zorundaydı. Serfler öldüklerinde en iyi hayvanlarını efendilerine vermek zorundaydı, böylece çocukları topraklarında kalabilecekti.
Serfler, lordun tahıl değirmenini ve ekmek fırınını kullanmak için para ödemek zorundaydı. Ürünlerini taşımak için lordun arabalarını kullanmak için para ödemek zorundaydılar. Serfler bu konuda çok kızgındı. Birçok köylü kendi tahıl değirmenlerini kullandıkları için para cezası ödemek zorunda kaldı. Değirmenci, genellikle öğütülen toplam tahılın 1/24'ü oranında (multure) adı verilen bir ücret alıyordu. Serfler genellikle değirmencilerin dürüst olmadığını düşünürdü. Birçok lord, serflere günlük ekmeklerini pişirmek için lordun fırınını kullandırırdı.
Serfler için özgürlük
Serflik değişmeye başladı çünkü para daha fazla kullanıldıkça takas daha az önemli hale geldi. Lordlar toprağı kiralayarak para kazanabiliyorlardı. Birçok Lord, yaptıkları iş paradan daha az değerli olduğunda serflerini "serbest bıraktı".
Yine de serflerin hayatlarında ciddi bir değişiklik olmadı; hala topraklarını işlemek, ailelerine bakmak ve vergilerini ödemek zorundaydılar. Aradaki temel fark, kirayı ödemedikleri ya da Lordları tarlalarını mısır yerine koyun yetiştirmek için kullanmaya karar verdiği takdirde topraklarından zorla çıkarılabilecek olmalarıydı. Serfler "özgür" olsalar da hayatları genellikle daha zordu.
Antik çağda serfler
Antik Yunan şehir devleti Sparta'daki helotlar ve antik Roma'da devlet topraklarında çalışan köylüler serfler gibi çalışıyordu, ancak bu ismi kullanmıyorlardı. Onlara coloni ya da "kiracı çiftçiler" deniyordu. Cermen kabileleri Roma İmparatorluğu'nu ele geçirdiğinde, zengin Romalıların topraklarını ellerinden aldılar. Aynı serflik ekonomik sisteminin yeni lordları oldular.
Serfliğin başlangıcı
Ortaçağdaki serflik 10. yüzyılda Karolenj İmparatorluğu'nun dağılmasıyla başlamıştır. Bu imparatorluk 200 yıldan fazla bir süre boyunca Batı Avrupa'nın büyük bir bölümünü yönetmiştir. Bunu, Avrupa'nın çoğunda güçlü merkezi hükümetlerin olmadığı uzun bir dönem takip etti.
Bu süre zarfında feodal beyler, serfliği insanların ortak yaşam biçimi haline getirmek için çalıştılar. Serflik, büyük toprak sahiplerinin kendilerini beslemek için diğer insanların çalışmasını sağlayabildiği ve yasal ve ekonomik olarak bunu yapmaya zorlandığı bir sistemdi.
Bu sistem, Orta Çağ boyunca tarımsal emeğin çoğunu vermiştir. Orta Çağ'da kölelik vardı ama yaygın değildi. Genellikle sadece insanların evlerine bakan kölelerdi. İskandinavya'nın büyük bölümü de dahil olmak üzere Avrupa'nın bazı bölgelerinde serflik ya da diğer feodal kurumlar hiç kullanılmamıştır.
Serfliğin sonu
Orta Çağ'ın sonlarında serflik Doğu Avrupa'da büyürken Ren'in batısında ortadan kalkmaya başladı. Bu, Doğu ve Batı Avrupa toplumları ve ekonomileri arasındaki derin farklılıkların önemli bir nedeniydi.
Doğu Avrupa'da güçlü hükümdarların, şehirlerin ve gelişen ekonominin yükselişi 13. ve 14. yüzyıllar boyunca malikane sistemini zayıflatmıştır. Rönesans'tan sonra serflik yaygın değildi.
Batı Avrupa'da serflik çoğunlukla 15. ve 16. yüzyıllarda sona ermiştir. Bunun nedeni ekonomideki, nüfustaki ve Batı Avrupa ülkelerinde lordların kiracılarına neler yaptırabileceğine ilişkin yasalardaki değişikliklerdir. İngiltere'de 1600 yılı civarında serfliğin sona ermesi, yaklaşık olarak Batı yarımkürenin İngilizce konuşulan bölgelerinde menkul köleliğinin başlangıcına denk gelmektedir.
Aynı zamanda, 1381'de İngiltere'de Wat Tyler'ın İsyanı gibi serfler ve köylüler tarafından daha fazla protesto vardı. Bu durum soylular ve din adamları üzerinde sistemi değiştirmeleri ve daha iyi hale getirmeleri için baskı oluşturdu. Toprağı kiralamanın yeni yolları insanlara daha fazla özgürlük verdi.
Sanayi Devrimi serfliklerin sona ermesine yardımcı oldu. Çiftçiler tarlada çalışmaktan daha fazla para kazanmak için şehirlere taşınmak istediler. Toprak sahipleri de paralarını kendileri için daha fazla para kazandıran endüstrilere yatırdılar. Bu da kentleşmeye neden oldu.
Serflik Doğu Avrupa ülkelerine Batı Avrupa'dan daha geç ulaştı. Bu, 15. yüzyıl civarında ana yol haline geldi. O zamandan önce Doğu Avrupa, Batı Avrupa'dan daha az insana sahipti. Doğu Avrupa'nın lordları, insanların Batı Avrupa'dan oraya taşınmak istemelerini sağlamaya çalıştı. Kara Ölüm salgınlarından sonra Doğu Avrupa'da serflik gelişti. Bu, insanların Doğu Avrupa'ya taşınmasını durdurdu ve zaten orada olan birçok insan öldü.
Rusya'da Serflik
Rusya'da 19 Şubat 1861'e kadar hala serflik vardı. Rus Baltık eyaletlerinde 19. yüzyılın başında sona erdi (Rus Serflik Reformları). Rus serfliği diğer Doğu Avrupa ülkelerinden farklıydı, çünkü Alman yasaları ve Almanya'dan gelen insanlar tarafından değiştirilmemişti. Serflik ve manoriyalizm sistemleri soylular tarafından değil, taç (Çar) tarafından dayatılmıştır.
Avrupa ülkelerinde kaldırılma tarihleri
- Savoy: 19 Aralık 1771
- Baden: 23 Temmuz 1783
- Danimarka: 20 Haziran 1788
- Fransa: 3 Kasım 1789
- İsviçre: 4 Mayıs 1798
- Schleswig-Holstein: 19 Aralık 1804
- Varşova Büyük Dükalığı (Polonya): 22 Temmuz 1807
- Prusya: 9 Ekim 1807 (fiilen 1811-1823)
- Mecklenberg: Ekim 1807 (fiilen 1820)
- Bavyera: 31 Ağustos 1808
- Nassau: 1 Eylül 1812
- Estonya (Rus İmparatorluğu): 23 Mart 1816
- Courland (Rus İmparatorluğu): 25 Ağustos 1817
- Württemberg: 18 Kasım 1817
- Livonia (Rus İmparatorluğu): 26 Mart 1819
- Hannover: 1831
- Saksonya: 17 Mart 1832
- Avusturya: 7 Eylül 1848
- Macaristan: 2 Mart 1853
- Bulgaristan: 1858 (Osmanlı İmparatorluğu'nda feodalizm kesin olarak kaldırıldığında; fiilen 1880'de)
- Rusya: 19 Şubat 1861 (veya 1974 - bkz. aşağıda 'Serfliğin Dönüşü')
- Danubian Prenslikleri (Romanya): 14 Ağustos 1864
- Bosna Hersek: 1918
Tahıl ödemeleri
Serfliğin Dönüşü
Bazı insanlar planlı ekonomilerin, özellikle de Sovyet kolektif çiftlik sistemi gibi Sovyet tarzı Komünist ekonomiye dayalı olanların, devlete ait serflik olduğunu söylüyor. Friedrich Hayek bunu The Road to Serfdom (Köleliğe Giden Yol) adlı kitabında söylemiştir. Mikhail Gorbaçov da buna inanıyordu.[] Bazı Komünist ülkelerde çiftçiler çiftliklerine bağlıydı. Bazılarına kolhoz deniyordu ve bunların kolektif olması gerekiyordu. Bazılarına sovhoz deniyordu ki bunlar devlete aitti. Hükümet, insanların çiftliklerinde kalmalarını sağlamak için bir iç pasaport ve hane kaydı sistemi (Çin'in hukou sistemi gibi) kullandı. Özellikle de devlet tarafından işletilen çiftliklerdeyseler, merkezi yetkililerden gelen talimatlara göre ekin ekmek zorundaydılar. Bu yetkililer daha sonra tarımsal ürünlerini düşük fiyatlarla "satın alıyor" ve kazandıkları parayı ağır sanayiye yatırım yapmak için kullanıyorlardı. []
Bu tür bir serflik Rusya'da 1974 yılına kadar sürdü (İç Savaş sırasında kısa bir ara verildi). SSCB Hükümetinin 667 sayılı Kararnamesi köylülere kimlik belgeleri ve ülke içinde sınırsız dolaşım hakkı verdi. Bu, Rusya tarihinde ilk kez gerçekleşen bir durumdu. Çin'in kırsal kesimlerinde buna benzer bir sistemin halen uygulanıyor olması mümkündür.
İlgili sayfalar
- Sözleşmeli Hizmetçi
- Çiftlik
- Fiefdom
- Yeoman
- Villein
Sorular ve Yanıtlar
S: Serflik nedir?
C: Serflik, feodal bir toplumda köylü çiftçilerin malikanelerinde yaşamaları ve çalışmaları karşılığında bir lord için ücret almadan çalıştıkları serflerin zorla çalıştırılmasıdır.
S: Serflerin kölelerden farkı neydi?
C: Serfler kölelerden daha fazla hakka sahipti, örneğin mülk sahibi olabiliyorlardı, ancak tamamen özgür değillerdi ve izinsiz hareket edemez, evlenemez veya malikaneden ayrılamazlardı.
S: Serfler ne tür işler yapardı?
C: Serfler efendilerinin tarlalarında çalışır ve bazen ormancılık ve taşımacılık (kara ve nehir yoluyla) gibi tarımla ilgili başka işler de yaparlardı. Bazıları da zanaat ve imalat işlerinde çalışırdı.
S: Serflik nerede ortaya çıktı?
C: Serflik, Roma İmparatorluğu'ndaki tarım köleliğinden gelişmiş ve 10. yüzyıl civarında Avrupa'ya yayılmıştır.
S: İngiltere'de ne zaman kaldırıldı?
C: Serflik İngiltere'de 1600'lere kadar sürdü.
S: Fransa'da ne zaman kaldırıldı?
C: Fransa'da 1789 yılına kadar sürdü.
S: Rusya'da ne zaman kaldırıldı? C: Rusya'da, Alexander II 1861'de kaldırdı.